Vlaanderen Scherp Gesteld

Een doorlichting van het seizoen 2010-2011 van Mise au Point

Samenvatting

Mise au Point is een programma van de Franstalige openbare omroep. De omroep is geen commerciële omroep, Mise au Point is niet de spreekbuis van een politieke partij, ideologische vereniging of drukkingsgroep. Het is HET politiek discussieprogramma van de Franstalige staatszender. Alle kijkers mogen van de RTBF-nieuwsdienst objectiviteit en neutraliteit verwachten. De vraag is of in Mise au Point aan die verwachting voldaan wordt.

(De vorige zin illustreert de meest geliefkoosde techniek van de redactie van Mise au Point : in plaats van je eigen mening te poneren, stel je een tendentieuze vraag die diezelfde mening onrechtstreeks vertolkt.)

In het seizoen 2010-2011 werd het politieke debat in meer dan de helft van de zondagse uitzendingen integraal gewijd aan de regeringsonderhandelingen.  In het beeld dat werd gegeven werden de Franstaligen en vooral de linkse Franstalige partijen voorgesteld als constructief, toegevend, rationeel, zittend tegenover een Vlaanderen dat aanstuurt op chaos en onbestuurbaarheid en dat een extreem-rechtse nationalist als zijn leider heeft gekozen.

Dat beeld wordt bekomen door

• het repetitieve van de aanpak, het vaak en lang op dezelfde manier over de onderhandelingen te hebben. 23 keer in de loop van het seizoen van 39 afleveringen (bijna 2 keer op 3) wordt het volledige politieke debat eraan besteed. In het luchtige voorafje 'Revu en Corrigé' gaat het er zelfs in elke uitzending wel even over.
• de nadruk te leggen op de stemming, de intenties, de ups en downs, in plaats van op de inhoud van de concrete onderhandelingen.
• een karikatuur te maken van de 'tegenstanders', terwijl de 'goeien' als bekend en vanzelfsprekend goed beschouwd mogen worden.
• Vlamingen en Vlaanderen voor te stellen als het volstrekt andere, het gevaarlijke, het kwade, geworteld in een duister verleden.
• door in gesloten slagorde op te treden samen met de Franstalige politici, de andere Franstalige media, Franstalige humoristen, schrijvers... zelfs uit het buitenland, als ze maar Frans spreken.
• doorwinterde framing-technieken (zie Lakoff) te gebruiken om hun eigen ideeën in hun gemeenschap als incontournables te doen aanvaarden :
• herhalingen
• personaliseren van de tegenstander: hij heeft allerlei kenmerken die dienen genoemd te worden. Er wordt ad hominem gespeeld, à la guerre comme à la guerre
• personaliseren combineren met depersonaliseren: hij heeft allerlei kenmerken (een lijf, emoties, karaktertrekken, angsten) en die worden zo onbeschroomd en publieklijk besproken, ondeontologisch zelfs, dat het objectiverend, ontmenselijkend werkt
• oorlogstaal frekwent gebruiken in verband met de vijand en overleg-taal voor de vrienden
• emoties ter uitdrukking van de boodschap
• een duidelijk en constant "Zij >< Wij" poneren
• het lichamelijke en emotionele tegenover het rationele stellen
• grapjes ten koste van de vijand (cartoons en andere)
• onderhuidse boodschappen (achtergrondbeelden, lichaamstaal van wie niet aan het woord is, lopende tekst onderaan het beeld)
• parafrases (ikzelf zeg het niet, maar ik zeg het voortdurend via anderen)
• uitgaan van het vanzelfsprekende morele en ideologische gelijk