|
|
(editie 2024) Dit is een onderzoek van prof. Magda Michielsens en Walter Angioletti. Het onderzoek licht middels een extensieve inhoudsanalyse
het seizoen 2010-2011 van Mise au Point door, het belangrijkste politieke discussieprogramma van de RTBF in die periode. Het onderzoek dateert van 2012.
Met het oog op de komende verkiezingen en de daaropvolgende regeringsonderhandelingen herlanceren we de website, omdat we het belangrijk vinden dat het onderzoeksmateriaal bewaard blijft.
De resultaten van het onderzoek waren uitgebreid in de media besproken.
(Van 12 balises naar 12 collages)
Het belangrijkste politieke discussieprogramma van de RTBF werd seizoenen lang elke zondag op het middaguur uitgezonden.
De RTBF is de Franstalige openbare omroep van België. Hoe werd daarin over de cruciale regeringsonderhandelingen gesproken tijdens
het seizoen 2010-2011 ?
De volgende 12 collages zijn samengesteld uit korte fragmenten uit de uitzendingen van Mise au Point (MauP). Ze tonen wat de krachtlijnen zijn van de schets die MauP maakt van een jaar lang onderhandelen.
Een 500-tal fragmenten uit 23 relevante uitzendingen geven een beeld van deze krachtlijnen. Sommige fragmenten, die meerdere krachtlijnen illustreren, komen in verschillende collages voor.
(tip : lees de aanwijzingen voor je in de collages duikt)
Het seizoen begint op 29 augustus 2010. De regeringsonderhandelingen zijn dan in volle gang.
Net de nacht voor die eerste uitzending ziet het er niet goed uit. De 12 principes (les 12 balises,
de uitdrukking gelanceerd door de Franstaligen om hun uitgangspunten samen te vatten) die in de zomer 2010 mondeling waren afgesproken blijken niet zo principieel te zijn.
De opdracht van informateur Di Rupo dreigt te mislukken, en enkele dagen later gebeurt dat inderdaad. Voor de onderhandelaars wordt het duidelijk dat de weg lang zal zijn.
Voor MauP begint een seizoen waarin ze hard zullen werken aan de constructie en verspreiding van hun eigen beeld van Vlaanderen. Ze zullen hun kijkers duidelijk maken wie voor de Franstaligen de vijand is en wie steeds de onderhandelingen doet mislukken. Wat de N-VA ook doet of zegt (of niet doet of niet zegt), MauP benadrukt steeds dat de N-VA een nationalistische partij is, dat nationalisme iets verschrikkelijks is en dat de N-VA dus geen partij is als een andere.
Bekijk de collage "De N-VA"
In tegenstelling tot andere partijen (die hebben een gedetailleerd programma, verschillende standpunten in de loop van de onderhandelingen, een team dat besprekingen voert, een studiebureau en nog veel meer) wordt de N-VA in MauP gekenmerkt door maar 2 dingen: nationalisme en Bart De Wever.
De N-VA IS Bart De Wever en Bart De Wever IS de N-VA.
Argumenteren tegen de standpunten van de N-VA verglijdt tot een spelen op de persoon. Ad hominem dus.
En er wordt hard op die persoon gespeeld. Op zijn lijf, op zijn persoonlijkheid, op zijn verlangens, op zijn verborgen (maar wel aan de Franstalige journalisten en politici bekende) intenties en ambities. Van belang zijn de gevoelens die hij oproept, de mimiek die hij al dan niet vertoont, de slaap die hij ontbeert, het extreme gevaar dat hij is, de haat die hij oproept en de kalmte die hij uitstraalt.
Dit allemaal wordt niet verhinderd door enige professionele deontologie, niet door die van de journalisten noch door die van de uitgenodigde experten.
Bekijk de collage "Bart De Wever"
Zo'n partij en zo'n leider, onmogelijk te vertrouwen voor Franstalige politici. De N-VA wil immers geen akkoord.
Ook veel Vlamingen die te gast zijn bij MauP wantrouwen de N-VA. MauP maakt er de kijkers graag deelgenoot van.
Bekijk de collage "De N-VA wil geen akkoord"
Er dient aan gewerkt te worden om dat beeld van een onwillige en zelfs verschrikkelijke N-VA en de gevaarlijke Bart De Wever duidelijk te krijgen. Dat beeld ontstaat niet spontaan uit een zakelijk, inhoudelijk debat. De moderatoren nemen het voortouw: suggestieve vragen en krachtige voorzetten sturen het gesprek.
Bekijk de collage
"Suggestieve vragen"
Vlamingen die naar MauP zouden kijken kunnen zich wellicht enkel verbazen over het beeld dat wordt geschilderd. Luisterend naar de verwijten en de interpretaties over Vlaanderen zijn zij verplicht om te incasseren.
MauP construeert een Vlaanderen dat menig Vlaming niet zal herkennen. MauP leeft in het Zij >< Wij, en drukt dat uit op een manier die iedereen ten opzichte van om het even welke andere bevolkingsgroep onaanvaardbaar zou vinden.
Bekijk de collage "ZIJ >< WIJ"
Het naar eigen behoeften framen van Vlamingen, van de N-VA en van Bart De Wever wordt ondersteund door
- conflicttaal, oorlogstaal, trefwoorden die geassocieerd
worden met de Tweede Wereldoorlog, verwijzingen naar collaboratie en negationisme, beschuldigingen van haatzaaierij, dreigingen van opstanden en rellen tussen mensen, wilde verwijzingen naar racisme, metaforen waarin steeds het gevecht wordt aangegaan. Een voortdurend 'bombardement' (om in de stijl te blijven) met gevechtstermen.
Bekijk de collage
"Conflicttaal"
- neerzetten en laten participeren van Vlamingen die het ofwel helemaal eens zijn met de belgicistische anti-Vlaamse standpunten, ofwel stuntelen, ofwel goed beginnen en dan struikelen ten gevolge van een interruptie, een gebaar of een boze blik, ofwel via lichaamstaal het spel van de Franstaligen meespelen.
Bekijk de collage "Vlamingen"
- frekwente straffe uitspraken, die dienst kunnen doen of gedaan hebben als krantenkoppen.
Bekijk de collage "Straffe uitspraken"
- diaboliserende cartoons en karikaturen op het randje van het toelaatbare (en soms zelfs voor Le Soir over de schreef gaand).
Bekijk de collage
"Karikaturen"
In een normaal politiek debat bewerken partijen elkaar terwijl de moderator modereert. In MauP wordt de CD&V bewerkt door de mediamakers zelf (in nauwe synergie met vooral de PS) : "Hoe kunnen jullie toch zo stom zijn vastgeplakt (scotchés) te blijven zitten aan de N-VA ?" . Sommige CD&V-ers reageren kordaat, andere CD&V-ers proberen aarzelend (soms geniepig) de plakband van zich los te pulken.
Bekijk de collage "De CD&V losweken"
De vijand is het populisme, daar zijn WIJ het over eens. WIJ zijn redelijk. WIJ hebben het grote gelijk. Maar, WIJ luisteren graag naar het volk, we laten ons graag ondersteunen door de meningen, de boosheid, de wanhoop, de scheldpartijen van onze kijkers: wekelijks laat MauP de stem van het volk zeggen wat ze zelf niet rechtstreeks in de mond durven nemen.
MauP vindt dat ze niet beter kunnen doen dan een stem te geven aan de Walen en de Franstalige Brusselaars die de Vlamingen in het algemeen en Bart De Wever in het bijzonder zo verschrikkelijk vinden.
Bekijk de collage "De stem van het volk"
Een terugblik: Waar gingen die uitzendingen eigenlijk over ?
Een duidelijke uiteenzetting over de kwesties die de onderhandelaars behandelen, die zal men in deze uitzendingen tevergeefs zoeken.
De vragen waarmee elke uitzending wordt ingeleid liegen er daarentegen niet om. De intenties en de uitkomst van het debat lagen al besloten in de manier van vragen stellen. Week na week.
Bekijk de collage "De
intro's"
En tenslotte enkele sleutelmomenten in beeld.
|
|
|
Sleutelmomenten in beeld
|